Abdülhak Hamit “Mütesadif” Şiir İncelemesi

Yazan:

Mütesadif
Tecessüs: 1
Şu güzer-gâha kıl nazar;
Her belâ anda muntazar!
Gün batarken garip garip,
Kimseler yoğ iken şu sahrâda,
Kim şu mahlûk-ı dil-firib,
Kim unutmuş anı bu enhâda?
Niçin ağlar hazin hazîn,
Ne temennâsı var bu dünyada?
Acaba kim şu nâzenîn,
Kimi bekler kenâr-ı deryada?
Tecessüs: 2
Acaba kim şu sîmîn-ber,
Kime âşık kime muğber?
Tavrı pür-mânâ, hey’eti sâde,
Ser-âzâde;
Kim şu hasnâ-yı bî-hemtâ:
Acep kimdir?
Âftab âzim-i mâğrip;
O niçin olmamış gârib?
Sebep kimdir?
Ne oturmuş tek ü tenhâ,
Ne sevdada,
Kimi bekler kenâr-ı deryâda?
             Abdülhak Hamit Tarhan
Günümüz Diliyle
Tesadüf Eden
Anlama Merakı: 1
Şu yol boyunca bir bak;
Her bela ondan beklenir!
Gün batarken garip garip,
Kimseler yok iken şu çölde
Kim şu gönül aldatan yaratık,
Kim unutmuş onu bu taraflarda
Niçin ağlar hazin hazin
Ne dileği var bu dünyada?
Acaba kim şu nazlı,
Kimi bekler deniz kenarında?
Anlama Merakı: 2
Acaba kim şu gümüş tenli,
Kime âşık kime küsmüş?
Tavrı çok anlamlı, görünüşü sade,
Serbest;
Kim şu benzersiz güzellikteki kadın:
Acaba kimdir?
Güneş batıda (batmakta) kararlı;
O niçin olmamış batan?
Sebep kimdir?
Ne oturmuş tek ve yalnız,
Ne sevdada,
Kimi bekler deniz kenarında?
Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi
Nazım biçimi: serbest müstezattır.
Nazım birimi: benttir. Şiir “Tecessüs: 1” ve “Tecessüs: 2” olmak üzere iki bölümden oluşmuştur.
Ölçüsü: aruz ölçüsüdür. Ancak tek bir kalıp yerine çeşitli aruz kalıpları kullanılmıştır.
Uyak şeması: Belli bir uyak düzeni yoktur. Farklı uyak örgülerine yer verilmiştir.
Uyak ve Redifler
1.
---nazar
---muntazar   “-azar” zengin uyak
---garib
---dil-firib   “-rib” zengin uyak
---sahrâda
---enhâda    “-da” redif; “-â” tam uyak
---hazîn
---nazenîn   “-în” zengin uyak
---dünyada
---deryâda    “-da” redif; “-ya” tam uyak
2.
---sîmîn-ber
---muğber    “-ber” zengin uyak
---sâde
---ser-âzâde   “-âde” zengin uyak
---hemtâ
---tenhâ    “-â” tam uyak
---acep kimdir
---sebep kimdir   “kimdir” redif; “-ep” tam uyak
---mağrib
---gârib    “-rib” zengin uyak
---sevdada
---deryâda   “-da” redif; “-a” yarım uyak
Diğer Ahenk Unsurları
Şiirdeki asonansların büyük bir kısmı “a” sesinin kullanılmasıyla sağlanmıştır.
Şiirde “k, n” seslerinin sıkça kullanılmasıyla da aliterasyon yapıldığı görülmektedir.
Şiirin ahengini sağlayan kelime tekrarlarına da sıkça rastlamaktayız. Bu kelimelerden en çok “kim” kelimesi tekrarlanıyor. Bu kelimenin çok tekrar edilmesi sadece ahenkle değil içerikle de ilgilidir.
Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi
Şair, “Mütesadif” adlı şiirinde bir doğa betimlemesi yapıyor. Şair, doğadan edindiği izlenimleri iç dünyasını da yansıtacak bir biçimde dile getiriyor. Buna göre şair, bir ıssızlığın ve sessizliğin ortasında yapayalnız doğayı gözlemlerken deniz kıyısında yalnız bir kadın görüyor.
Bir kadın deniz kenarında hazin bir biçimde ağlamaktadır. Kadın çok güzel ve alımlıdır. Âşık ya da küskündür. Birini beklemektedir. Güneş batmakta, ancak o ışıldamaktadır. Sanki batan güneşin ardında birini beklemektedir.
Şair, şiirin birinci bölümünde doğanın tasvirine, ikinci bölümde ise gördüğü güzel kadının tasvirine ağırlık vermiştir. Şair, aslında hem doğanın hem de kadının tasvirini yaparken, kendi iç dünyasının da bir nevi tasvirini yapmaktadır. İçindeki yalnızlığı, ıssızlığı, isteklerini, kırgınlıklarını ve umutlarını yansıtmaktadır. Doğadaki çeşitli nesneler ve durumlarla çağrışımlar yapmakta, duygularını ve umutlarını bu yolla dışa vurmaktadır.
Şiirin teması: doğadır.
Dil ve Anlatım
Abdülhak Hamit, Türk şiirinin hem içerik hem de biçim açısından büyük yeniliklere açılmasını hazırlayan şair olarak kendinden sonra gelenler tarafından üstat olarak tanınmıştır.
Batı şiirinde gördüğü her yeniliği Türk şiirine getiren şair, şiirlerinde geleneksel şiir anlayışının dışına çıkarak farklı biçimler denemiştir. Mütesadif adlı şiirinde de bu yeniliklerden izler görülmektedir.
Sanat için sanat görüşünü benimseyen şair, genellikle bireysel konuları işlemiş, bazen anlaşılır, bazen de ağır bir dil kullanmıştır. Mütesadif adlı şiirinde bireysel bir konuyu işleyen şair; doğayı lirik bir dille, betimleyici bir tarzda dile getirmiştir. Şiirde Arapça ve Farsça tamlamalara yer veren şair, kendi iç dünyasını da yansıtan farklı bir doğa tasviri yapmıştır.
Abdülhak Hamit Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

EN ÇOK OKUNANLAR

Faruk Nafiz Çamlıbel “Sanat” Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz.                           Faruk Nafiz Çamlıbel Ş…
Devamı

Yahya Kemal Beyatlı “Sessiz Gemi” Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Sessiz Gemi Artık demir almak günü gelmişse zamandan, Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan. Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol; Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol. Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli, Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli. Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu! Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu! Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler; Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler. Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden, Birçok seneler geçti; dönen yok seferinden. Yahya Kemal Beyatlı Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi Şiirin nazım birimi: beyittir. Şiirin ölçüsü:aruzölçüsüdür. Şiir “ mef û lü / me fâ i lü / me fâ i lü / fe û lün ” kalıbıyla yazılmıştır. Şiirin uyak şeması: “ aa bb cc dd ee ff “ şeklindedir. Bu tür uyaklar divan edebiyatının “mesnevi” türünde görülür. Ahenk Unsurları (Uyak ve Redifler) 1. Beyit --- zamandan --- limandan    “dan” redif; “man” zengin uyak --- yol --- kol   “ol” tam uyak --- elemli --- nemli   “li” redif; “em” tam uyak --- gemidir…
Devamı

Cahit Sıtkı Tarancı “Otuz Beş Yaş” Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim? Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar. Neylersin ölüm herkesin başın…
Devamı

Necip Fazıl Kısakürek “Kaldırımlar” Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin; Yolumun zafer tâkı, gölgeden taş kemerler. Ne sabahı g…
Devamı

Ahmet Haşim “Merdiven” Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Merdiven Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak… Sular sarardı… yüzün perde perde solmakta, Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta Eğilmiş arza kanar, muttasıl kanar güller, Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller, Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? Bu bir lisân-ı hafidir ki ruha dolmakta Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta… Ahmet Haşim Ahmet Haşim’in “Merdiven” isimli şiiri, “Piyale” isimli şiir kitabında yer almaktadır. Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi Nazım şekli: Şiir, “serbest nazım” şeklinde yazılmıştır. Mısraların kümelenişi “3 / 2 / 3 / 2” olmak üzere dört bentten oluşmuştur. Ölçüsü: Şiirde “aruz ölçüsü” kullanılmış olup “me fâ i lün / fe i lâ tün / me fâ ilün / fe i lün” kalıbıyla yazılmıştır. Şiirin uyak düzeni: “abb cc dde cc” şeklindedir. Şiirdeki Ahenk Unsurları (Uyak ve Redifler) yaprak - ağlayarak“rak” zengin uyak solmakta – olmakta“ol” tam uyak; “makta” redif güller – bülbüller – mermer“er” t…
Devamı